Deggaron masjidi

Deggaron masjidi Navoiy viloyati, Karmana tumani, Xazar qishlogʻida joylashgan boʻlib, Oʻzbekiston meʼmorchiligi durdonasidir. Masjidning qurilgan vaqti haqida aniq maʼlumot yoʻq, ammo tadqiqotlarga koʻra, bino XI asr oxirlarida yoki, ehtimol, XII asr boshlarida qurilgan deb taxmin qilinadi.

Deggaron masjidi Masjid 1946-yilda tarixchi va sharqshunos olim A.Yu. Yakubovskiy boshchiligidagi Panjikent ekspeditsiyasi chogʻida topilgan va oʻrganilgan. “Deggaron” masjidining nomi “kulol” degan ma’noni bildiradi, bu nom bu hududda o‘rta asrlarda gullab-yashnagan kulolchilik bilan bog‘liq. 

Ekspeditsiya davomida ma’lum bo‘lishicha, qadimiy masjid avvalroq barpo etilgan masjid o‘rnida qad rostlagan, shuningdek, bino atrofida qadimiy turar-joy xarobalari qoldiqlari ham topilgan. Ehtimol, qadimiylik bo‘yicha bu masjidni qadimiy me’morchilikning yana bir asari – XII asrda Buxoroda qurilgan Magoki-Attoriy masjidi bilan solishtirish mumkindir.

Arxitektura uslubiga ko‘ra masjid o‘z turida noyob hisoblanadi. Bunday qurilish uslubi islom me’morchiligiga xos bo‘lmagan, u ko‘proq islomgacha bo‘lgan davrdagi binolarga xosdir, zardushtiylik madaniyati davrida bu yerda avvalroq buddistlar ibodatxonasi joylashgan bo‘lishi ham mumkin. Qolaversa, xuddi shunday tuzilmalar ilk xristian cherkovlariga ham xos boʻlib, markazda gumbazli tizim va toʻrtta tayanch ustunda tayanch boʻlgan.Hozirgi kunda Deggaron masjidi oʻz faoliyatini davom ettirmoqda va u meʼmoriy-tarixiy majmua tarkibiga kiradi. Majmuadan muzey, xonaqoh va Shayx Mavlono Orif Deggaroniy maqbarasi ham bor. 

Rivoyatlarga ko'ra, Mavlono Orif Deggaroniy g'ayritabiiy kuchlarga ega bo'lib, o'limga duchor bo'lgan bemorlarni davolay olar va mo''jizalar ko'rsatadi. Bir marta, kuchli yomg'ir paytida daryo toshib ketdi, qishloq aholisi yordam so'rab, uylaridan qochib ketishdi. Shunda mo‘jiza yaratuvchisi daryo qirg‘og‘iga borib, tabiat qudratiga o‘girilib: “Iloji bo‘lsa, joyimizni tark eting. Bu odamlarning uylarini vayron qilishdan sizga nima kerak? Xuddi shu payt yomg'ir to'xtadi va suv oqimi to'xtadi. Shuningdek, mo''jizakor Deggaron masjidida bomdod juma namozini o'qiganligi ma'lum. O‘ttiz yil davomida folbin o‘zini qidirdi, muqaddas hajni ado etdi, Bahouddin Naqshbandning ustozlaridan biri edi.Yaqinda Deggaron masjidi qayta tiklandi va YuNESKOning Butunjahon madaniy merosi roʻyxatiga kiritish uchun daʼvogar hisoblanadi. Ayni paytda Markaziy Osiyo tadqiqotlari instituti mutaxassislari tomonidan tarixiy majmuani o‘rganish bo‘yicha tayyorgarlik ishlari olib borilmoqda.

Izoh qoldirish

Fikr qoldirish uchun siz ijtimoiy tarmoqlar orqali kirishingiz kerak:


Tizimga kirish orqali siz qayta ishlashga rozilik bildirasiz Shaxsiy malumot