Fayoztepa buddaviylik ibodatxonasi majmuasi

Surxondaryo hududi betakror va sirlidir. O‘rta Osiyoning yuragi hisoblanmish bu yerda buddaviylik yodgorliklari va qadimgi manzilgohlari saqlanib qolgan. Bunday yodgorliklardan biri miloddan avvalgi I-III asrlarga oid Fayoztepa ibodatxona majmuasi hisoblanadi.

Majmua qadimiy Termiz shahri hududida, Amudaryo sohillari va qadimiy karvon yo‘li o‘rtasida joylashgan. IX asrdan boshlab majmua vayron bo‘lishni boshlagan va oxir-oqibat qumtepalar ostida qolib ketgan. 1968 yilda bu hududda Budda haykali topilgan. Shundan so‘ng bu hudud diqqat bilan o‘rganilib, restavratsiya qilib kelinmoqda.

Bir vaqtlar bu yerda uchta katta bino bo‘lgan: ibodatxona, monastir va xo‘jalik xonalari bo‘lgan hovli. Majmua o‘zining ulug‘vorligi bilan hayratga soladi va dizayn yechimlari bilan ajablantiradi. Devorlari chizilgan mavzuli rasmlar bilan bezatilgan bo‘lgan. Ibodatxona o‘n to‘qqizta alohida keng to‘siqli xonalardan iborat bo‘lib, devorlarida chuqur tokchalari bo‘lgan.

Ibodatxonaning o‘ng tomoni yuqorisida yumaloq gumbazli va poydevori xochsimon bo‘lgan kichik stupa joylashgan. Gumbaz qizil nilufargulning gullari bilan bezatilgan. Bu yerda tahorat marosimi o‘tkazilgan.

Ibodatxonaning markaziy qismida hovli bo‘lgan. U binoga nafislik va betakrorlik bag‘ishlagan, chunki hovli devorlari ustunlar va bo‘rtma rasmlar bilan to‘ldirilgan edi. Hovli o‘rtasida uchlik tamg‘asi topilgan bo‘lib, unda muqaddas bodxa daraxti ostida tinch va ruhiy uyg‘unlikda o‘tirgan Budda tasvirlangan. Butun kompozitsiya ilohiylik, tinchlik va osoyishtalikning timsoliga aylangan. Topilgan uchlik tamg‘asi eng qimmatbaho topilma bo‘lib, O‘zbekiston davlat tarixi muzeyida saqlanadi, uning nusxasini esa Termiz arxeologik muzeyida ko‘rish mumkin.

Majmua hududida boshqa qadimiy osori-atiqalar ham topilgan: loydan yasalgan Budda haykali, tangalar, idishlar, turli xil uy-ro‘zg‘or buyumlari va nilufargul tasvirlari tushirilgan chiroqlar.

Fayoztepa ibodatxonasi mahalliy o‘lkashunoslik muzeyi direktori R.F.Fayozov sharafiga nomlangan bo‘lib, u mazkur meʼmorchilik obidasini o‘rganishga katta hissa qo‘shgan. Ushbu majmua O‘zbekistonda buddaviylarning badiiy merosi bo‘lib, butun dunyoga tanilgan.

Izoh qoldirish

Fikr qoldirish uchun siz ijtimoiy tarmoqlar orqali kirishingiz kerak:


Tizimga kirish orqali siz qayta ishlashga rozilik bildirasiz Shaxsiy malumot