O‘zbek miniatyura san’ati

Islom dinida Allohni inson va har qanday yerdagi mavjudot bilan tashqi qiyoslash taqiqlanadi. “Ko‘zlar Uni idrok etmaydi, U ko‘zlarni idrok qiladi” - deyiladi Muqaddas Qur’oni Karimda. Ammo shu bilan birga, Qur’on hayvonlar va odamlarni tasvirlashni taqiqlamaydi, lekin bunday tasvirlar ibodat obyektiga aylanmasligi va muqaddas joylarga joylashtirilmasligi kerak.Istisno - buyumlar va kitoblarni bezash uchun yaratilgan nozik va nafis miniatyuralar. Badiiy miniatyura tasviriy san’atning alohida turi hisoblanadi. Dastlab, bu turdagi dizayn yuqori qatlam buyrug‘i bilan amalga oshirilgan va qo‘lda yozilgan kitoblar, qimmatli qo‘lyozmalar va yilnomalarning ajralmas qismi hisoblangan. Ularni yaratish uchun rassomdan katta mahorat va professionallik talab etilgan, chizma qanchalik nozik va yorqin bo‘lsa, miniatyura shunchalik yuqori baholanib, muallifning yuksak kasbiy mahorati ko‘rsatkichi hisoblangan.

Bundan tashqari, miniatyuralar bezakning bir qismi hisoblangan. Kichik, rang-barang rasmlar boy savdogarlar uylarida va xonlar saroylarida hashamatli buyumlarni bezash uchun ishlatilgan. Miniatyuralarda tarixiy yilnomalar, ov va jang sahnalari, uchrashuv va taomlar tafsiloti tasvirlanishi mumkin bo‘lgan. Miniatyura yaratish jarayoni juda murakkab va ko‘p vaqt talab qiladigan jarayon bo‘lib, u matonat, katta sabr-toqat, mustahkam qo‘l va o‘tkir nigohni hamda muallifning cheksiz tasavvurini talab qiladi. Chizma tabiiy xom-ashyodan tayyorlangan maxsus cho‘tka bilan chizilgan.Eng mashhur miniatyura rassomlaridan biri Kamoliddin Behzod (1450-1535) hisoblanadi. Uning asarlari Hirot maktabi va butun Oʻrta Osiyo miniatyuralarini tasvirlashdagi yuksak mahorati bilan eʼtirof etilgan.

Bugungi kunda miniatyura rangtasviri oʻzbek tasviriy sanʼatining mustaqil turi bilan ifodalanadi. Poytaxtimizda Kamoliddin Behzod nomidagi memorial bog‘-muzey faoliyat ko‘rsatmoqda. Muzeyda Kamoliddin Behzod, uning shogirdlari va izdoshlari ijodiga oid 500 dan ortiq qimmatbaho eksponatlar, eski qo‘lyozma kitoblar, turli yozma hujjatlar, tuval, charm, qog‘oz, zargarlik qutilariga miniatyura rasmlari keng namoyish etib kelinmoqda.Bundan tashqari, Temuriylar tarixi davlat muzeyida miniatyura rasmlarining katta kolleksiyasi saqlanib kelinmoqda. Shuningdek, tanlangan sharq she’riyati sahifalarida miniatyuralarning ajoyib rasmlarini ko‘rishingiz mumkin.

O‘zbek miniatyurasi ajoyib sovg‘a bo‘lishi ham mumkin, uni qayta-qayta tomosha qilishdan hech to‘ymaysiz, yana va yana o‘rganish kashfiyotlar qilishni xohlaysiz!

Izoh qoldirish

Fikr qoldirish uchun siz ijtimoiy tarmoqlar orqali kirishingiz kerak:


Tizimga kirish orqali siz qayta ishlashga rozilik bildirasiz Shaxsiy malumot