Toshkentdagi Koʻk masjid

699

Toshkent shahrining oʻtmishiga oid tarixiy kitoblarda keltirilgan manbalar Oʻrta Osiyoda birinchi masjid Toshkentda qurilganligini koʻrsatadi. IX-X asrlar arab tarixchilari Istaxriy, Maqdisiy, Ibn Xavkallar shahar arki yonidagi Jome masjidini tilga oladilar. 

Maʼlumki, XIII-XVIII asrlarda Toshkent muhim ijtimoiy-siyosiy va madaniy-maʼnaviy markazlardan biri boʻlgan va shaharda avvalgidan ko‘ra ko‘proq masjidlar faoliyat ko‘rsatgan. XIX asrga kelib shahardagi masjidlar soni koʻpaydi. Bu shaharning kengayishi va undagi kvartallar sonining koʻpayishi bilan bogʻliq. 

Masjidlarning asosiy qismi anʼanaviy tarzda toʻrtburchak yoki to‘g‘ri toʻrtburchak shaklda boʻlib, ustki inshooti xonaqo, minora, oraliq, ayvon va darvozadan iborat. XIX-XX asr boshlaridagi Toshkent masjidlarini bir necha guruhlarga boʻlish mumkin. Jumladan, jome masjidlari, mahalla masjidlari, Guzar masjidlari, madrasalar tarkibidagi masjidlar, qabriston-ziyoratgohlar qoshidagi masjidlar, bozor va oromgohlardagi masjidlar. 

XX asr boshlarida Toshkent shahri mahallalarida 4-5 ta mahalla masjidi faoliyat koʻrsatgan. Har bir masjid oʻzining betakror goʻzalligi bilan ajralib turardi. Ana shunday go‘zal masjidlardan biri Shayxontohur tumanidagi Chorsu savdo gumbazlari yonidagi Ko‘k masjiddir. Masjid O‘rta Osiyodagi an’anaviy masjidlar kabi yozgi ayvonli va qishki xonaqoli qilib qurilgan. 

Ayvon naqshli shiftni tutib turuvchi sakkizta ustundan iborat. Masjidga kiraverishda darvoza ustida mo‘jaz minora ko‘tarilgan bo‘lib, uning qurilishi XIX asrga to‘g‘ri keladi. Minorada ko‘k koshinlar qoldiqlari saqlanib qolgan, ilgari minora gumbazi xuddi shu rangdagi sirlangan koshinlar bilan qoplangan, masjid nomi shundan kelib chiqqan bo‘lishi mumkin, degan taxmin bor. 

Ko‘k masjid Toshkentda joylashgan noyob islom yodgorliklaridan biridir.

Izoh

0

Izoh qoldirish

Fikr qoldirish uchun siz ijtimoiy tarmoqlar orqali kirishingiz kerak:


Tizimga kirish orqali siz qayta ishlashga rozilik bildirasiz Shaxsiy malumot

Yana ko'ring