Buyuk alloma Ahmad Donish qanday qilib Buxoroning qadimiy obidalarini saqlab qoldi?

Buxoroda aholi “Vokzal” deb nomlaydigan noyob joy mavjud. Qachonlardir bu yerga temir yo‘l yotqizilishi kerak bo‘lgan. Ammo qurilish bir dono olimning tashabbusi bilan bekor qilindi.

XIX asr oxirida rus muhandislari Buxoro orqali Kogon va Chorjo‘yni bog‘laydigan temir yo‘l loyihasini taqdim etdilar. 1884 yilda loyiha Buxoroning o‘sha paytdagi hukmdori Amir Nasrulloga taqdim etilgan edi. Amir loyiha haqida o‘ylab, o‘zining vaziri va buyuk olim Ahmad Donishdan maslahat so‘radi. Hujjatni ko‘rib chiqib, Ahmad Donish hukmdorga: “Agar ish shu asosda olib borilsa, bizning ko‘pgina qadimiy obidalarimiz buziladi. Bu biz uchun nomaqbuldir”, dedi olim. Bir muncha vaqt o‘tgach, Buxoro hukmdori farmoni bilan u o‘z loyihasini taqdim etdi.

Ushbu loyihaga ko‘ra, temir yo‘l qadimgi Buxoroni chetlab o‘tishi kerak deb taxmin qilingan. Oxir-oqibat, temir yo‘l boshqa yo‘nalish bo‘yicha yo‘lga qo‘yildi.

Tarixchilarning fikriga ko‘ra, chet ellik mutaxassislarning loyihasi qadimiy shaharning ko‘plab tarixiy obidalarini, shu jumladan Gavkushon madrasasi, Qo‘sh madrasasi, No‘g‘ay karvonsaroyini, shaharning qadimiy qismida joylashgan eski hammomni va boshqa inshootlarni yo‘q qilishga olib kelishi mumkin edi. Ahmad Donish ona yurtiga bo‘lgan haqiqiy sevgisini isbotlagan fidoyi shaxs sifatida tarixiy meʼmoriy yodgorliklarini saqlab qoldi.

Mana buyuk alloma Ahmad Donish haqidagi baʼzi faktlar. U 1827 yilda Buxoroda tug‘ilgan. Uning butun bolaligi muqaddas Qurʼonni o‘rganish bilan o‘tgan. U sheʼriyat, sanʼat, xattotlik va astronomiya bilan qiziqardi. Donish taxallusi ostida sheʼrlar yozgan, bu dono degan maʼnoni anglatgan. U Markaziy Osiyoning uzoq chekkalari bo‘ylab ko‘p sayohat qildi, bu uning bilimini oshirishga va tasavvurini kengaytirishga yordam berdi.

Buxorodagi Ark muzey-qo‘riqxonasida Ahmad Donishning noyob kitoblari, qo‘lyozmalari va rasmlari to‘plami mavjud. Zero, mamlakatga o‘z xalqidan ozgina narsa kerak – bu buyuk ajdodlari xotirasini asrab-avaylash, asriy zaminiga va muqaddas deb bilgan joylariga ehtiyotkorlik va eʼtiborli munosabatda bo‘lishga fidoyi odamlarga muhtoj.

Izoh qoldirish

Fikr qoldirish uchun siz ijtimoiy tarmoqlar orqali kirishingiz kerak:


Tizimga kirish orqali siz qayta ishlashga rozilik bildirasiz Shaxsiy malumot