Sayhun qo‘riqxonasidagi sohil o‘rmoni

Mamlakatimizning o‘simlik va hayvonot dunyosi ajoyibdir. Tabiat olami turli xil go‘zal vodiylar va yovvoyi hayvonlarga boy. Sohilbo‘yi o‘rmonlari ana shunday tabiat mo‘jizalaridan biridir. Sohilbo‘yi o‘rmonlari Sirdaryo va Amudaryo kabi Oʻrta va Markaziy Osiyoning sersuv daryolari qirgʻoqlarida joylashgan gʻayrioddiy vohalardir. Sohilbo‘yi o‘rmonlari keng ko‘lamdagi o‘simliklar va hayvonot dunyosi uchun oshyonga aylanib bormoqda. Bu yerda oʻziga xos mikroiqlim va g‘aroyib sirli muhit yaratuvchi mashhur osiyo teragi oʻsadi. Sirdaryo Oʻrta Osiyodagi eng uzun daryo hisoblanadi va sersuvligi boʻyicha (Amudaryodan keyin) ikkinchi oʻrinda turadi. 

Sirdaryo toʻrt davlat (Qozogʻiston, Oʻzbekiston, Qirgʻiziston va Tojikiston) hududidan oqib oʻtadi va mintaqadagi ikki yirik daryo havzasidan birini tashkil qiladi. Oʻzbekiston hududida daryo oʻzanining nisbatan kichik qismi uning oʻrta va quyi oqimida joylashgan. Daryo o‘zanining katta qismi tartibga solingan va maishiy ehtiyojlar uchun foydalaniladi. Daryo vodiysida toʻqay oʻsimliklarining kichik alohida hududlari saqlanib qolgan, ulardan biri Sirdaryo viloyatidagi Sayxun tabiat qoʻriqxonasi boʻlib, umumiy maydoni 400 gektarni tashkil etadigan qoʻriqlanadigan tabiiy hudud hisoblanadi. Toʻqay oʻrmoni asosan turli yoshdagi toʻranga daraxtlari (koʻp bargli terak), shuningdek, tor bargli soʻrgʻich, har xil turdagi tol, qizilmiya, qamish va boshqalar kabi suv toshqinidagi oʻrmonlarga xos turlardan iborat. 

Qo‘riqxonada 18 ga yaqin turdagi sutemizuvchilar yashaydi. Ilgari bu yerda Turon yo‘lbarsi ham bo‘lgan. 1910-yildan 1915-yilgacha oxirgi sakkizta yo‘lbars o‘ldirilgan holda topilgan. Qo‘riqxonaning boshqa asosiy yashovchilari buxoro bug‘usi va yovvoyi cho‘chqa edi. Yovvoyi cho‘chqa yo‘lbarsning asosiy o‘ljasi bo‘lib xizmat qilgan, lekin u bilan birga yo‘qolib ketdi. Afsuski, ularning qirilib ketishiga asosiy sabab insonning atrof-muhitga bevosita taʼsiri: toʻqay oʻrmonlarini kesish va ov qilish sababdir. Hozirgi kunda qoʻriqxona hududida hasharotxoʻrlar, quyonsimonlar, kemiruvchilar, bir necha turdagi yirtqich hayvonlar va bir turdagi tuyoqlilar yashaydi. Qo‘riqxonada quloqli tipratikan, to‘lay quyoni, ondatra, nutriya, shoqol, oddiy tulki, bo‘rsiq, dasht mushugi uchraydi. 

Qo‘riqxonada bir qancha tabiiy diqqatga sazovor joylar mavjud. Bu yerda uzunligi 800 metrga yaqin boʻlgan toʻqay oʻrmoni va Sirdaryodan tashqari, oʻtgan asrning 60-yillarida shakllangan qamishli koʻlni ham koʻrish mumkin. Bir paytlar bu yerda daryo o‘zani bo‘lgan, Sirdaryo halqa hosil qilib oqib o‘tgan. Ammo vaqt o‘tishi bilan suv oqimi to‘g‘ri yo‘lni yuvib, avvalgi halqa noodatiy ko‘lga aylandi. Bugungi kunda qo‘riqxona xodimlari zamonaviy inson tomonidan bulg‘anmagan, betakror, ajoyib tabiatni asrab-avaylash uchun barcha imkoniyatlarni ishga solmoqda. Sokin Sirdaryo, ajoyib mikroiqlim, musaffo havo, o‘tib bo‘lmaydigan to‘qaylar bu joyni sayyoramizdagi eng go‘zal va noyob manzillardan biriga aylantirmoqda.

Izoh qoldirish

Fikr qoldirish uchun siz ijtimoiy tarmoqlar orqali kirishingiz kerak:


Tizimga kirish orqali siz qayta ishlashga rozilik bildirasiz Shaxsiy malumot