Surxon qo‘riqxonasi

Tabiat o‘zining ajoyib go‘zalligi bilan hayratda qoldirishda davom etadi. Ba’zan u sayyoramizdagi eng go‘zal maskanlarni yaratadi va bunday joylardan biri Pomir-Oloy tog‘ tizmasining Hisor tizmasi janubi-g‘arbiy qismida joylashgan Surxon qo‘riqxonasidir.

Surxon qo‘riqxonasi muhofaza qilinadigan tabiiy hudud hisoblanadi. Uning maydoni 24 ming gektardan oshadi. Bu yerda noyob va yo‘qolib ketish xavfi ostida turgan o‘simlik va hayvonot olamining turlari yashaydi. Hayvonot dunyosi vakillari orasida butunlay yo‘q bo‘lib ketish arafasida turgan hayvonlar bor. Bular morxo‘r va Buxoro qo‘chqoridir. Qo‘riqxona hududida Qizil kitobda qayd etilgan hayvonlar orasida qoplon va Turkiston silovsini kabi taniqli mushuksimonlar, shuningdek, yo‘l-yo‘l sirtlonlar, jayronlar, oq va qora laylaklar, qora kalxatlar, boltayutarlar, qirg‘iyburgutlar va boshqalar bor.

O‘simliklar dunyosi vakillarining yigirmadan ortiq turi O‘zbekiston Qizil kitobiga kiritilgan bo‘lib, bular pista, karnas, archa, kovrakdir. Ba’zi o‘simlik turlari juda kam uchraydi va faqat O‘zbekistonning janubiy qismidagi tog‘larida o‘sadi.

Qo‘riqxona hududida o‘ta muhim arxeologik obidalarni ko‘rish mumkin bo‘lib, ularning kashf etilishi katta tarixiy voqeaga aylangan edi. Ular orasida mezo-neolit davriga mansub bo‘lgan Zaraut Kamar g‘orida qadimgi odamlarning buqa va yovvoyi echkini ovlaganliklari aks ettirilgan noyob tosh-qoya rasmlari mavjud. Ajablanarlisi shundaki, tasvirlar yorqinligini yo‘qotmagan va bo‘yoqlari so‘nmagan. Bo‘yoqning tarkibi bugungi kungacha olimlar uchun katta jumboq bo‘lib qolmoqda.

Ammo eng muhim kashfiyot Teshik-Tosh g‘orida topilgan neandertal o‘spirinning qoldiqlari bo‘ldi. Bu kashfiyot 1938-yilda arxeolog A.P. Okladnikov tomonidan amalga oshirilib, u bolaning tog‘ echkilarining shoxlari bilan o‘ralib yerga ko‘milgan qabrini topgandi. Bunday dafn qilinish usuli neandertallar orasida mantiqiy fikrlash va madaniy ibodat amallarining mavjud bo‘lganidan dalolat beradi.

Muhim arxeologik obidalardan tashqari, qo‘riqxonada Amudaryoda joylashgan noyob Payg‘ambarorol mavjud. Orol ziyoratchilar uchun muqaddas joy sanaladi, chunki bu yerda 25 musulmon payg‘ambarlaridan biri Zul-Kifl alayhissalom dafn etilgan. Uning qabri ustiga maqbara qurilgan va bu joy muqaddasdir.

Yana ko'ring

1. Sayhun qo‘riqxonasidagi sohil o‘rmoni

2. Toshkent dengizidagi plyaj

4. Quyi – Amudaryo davlat biosfera rezervati

5. Xorazm mintaqasidagi ekologik yo‘nalishlari va Xorazm milliy tabiiy bog‘i

6. Ugam-Chotqol davlat milliy tabiiy bog'i

7. Toshkent hayvonot bog‘i

8. “Jayron” ekomarkazi

9. Zarafshon milliy tabiat parki

10. Hisor qo‘riqxonasi

Hammasini ko'rish