Xalqlar do‘stligi maydoni

Xalqlar do‘stligi maydoni Toshkentdagi eng yosh maydonlardan biridir. Bu maydon 1982-yilda, yani shahar yubileyiga tayyorgarlik ko‘rilayotganda rejalashtirilgan edi (o‘sha paytdagi arxeologlar shaharning yoshi 2000 yildan ortiqroq ekanligini isbotlagan edi. Keyinchalik yangi dalillar paydo bo‘ldi, 2009-yilda shaharning 2200 yilligi nishonlandi). Ilgari Guliston mahallasi va uning yonida olmazor bo‘lgan, ularninfg o‘rnida “Xalqlar do‘stligi” degan go‘zal osuda maydon barpo etildi. Bugungi kunda uning atrofida “Olmazor” va “Qoratosh” turar-joy massivlari joylashgan. 1983-yilda maydon markazida oʻzbeklar uchun katta ahamiyatga ega boʻlgan Xalqlar doʻstligi monumenti oʻrnatildi (haykaltarosh D. Ryabichev, meʼmorlar L. Adamov, S. Odilov). O‘zbekiston aholisi Rossia, Belorussiya, Ukraina kabi davlatlardan vaqtincha o‘z qarindoshlarini, shaharlarini, zavod va dalalarini tark etishga majbur bo‘lgan millionlab ayollar va bolalarga, keksa ota-onalarga o‘z uylari eshigini ochganini, boshpana berganini va ko‘chishga ko‘maklashganini sobiq ittifoq davrida yashagan har bir inson yaxshi eslaydi. Bu yodgorlikning yaratilishi oddiy oila - temirchi Shoahmad Shomaxmudov va uning turmush o‘rtog‘i Bahriniso Akramovaning haqiqiy taqdiriga asoslangan. Aynan ular Ikkinchi jahon urushi yillarida 8 xil millatdan bo‘lgan 14 nafar yetim bolalarni asrab olib, ularning haqiqiy insonlar qilib tarbiyalaganlar. Ulardan ko‘plab yurtdoshlarimiz o‘rnak oladi. Ularga “Hazrati inson” romani bag‘ishlangan bo‘lib, “Sen yetim emassan” nomli film ham suratga olingan.

Bu mehr-oqibat, inson qalbining olijanobligiga bag‘ishlangan yodgorlikdir. O‘sha lahzaga qaytsangiz, uy egasi yana bir yetim bolani oilaga qanday qilib olib kelganini tasavvur qilasiz, u oilada mehr, g‘amxo‘rlik, mehr-muhabbat og‘ushida, xoh u rus farzandi, xoh belarus, xoh ukrain, qozoq. Ona qalbi barcha farzandlar uchun barobar, maktabdagi muvaffaqiyat, bolalar salomatligi, his-tuyg‘ulari, ko‘z yoshlari va bolalarning haqoratlari haqidagi tashvishlar bir xil. “Oradan o‘n yillar o‘tib, yuzlab o‘zbek oilalari evakuatsiya qilingan yetim bolalarni bag‘riga olib, ular bilan oxirgi bir bo‘lak nonini ham baham ko‘rishi, mehr va iliqlik ulashayotgani chinakam ma’naviy jasoratdir. Shu jumladan, toshkentlik temirchi Shoahmad Shomahmudovlar oilasi, - degan edi Prezidentimiz. Mirziyoyevning soʻzlariga koʻra, Bahri aya va Shoahmad ota oʻz taqdiridan mahrum boʻlgan bolalarni ota-onalik mehri va gʻamxoʻrligi bilan oʻrab, tarbiyalashga qaror qilgan. Prezidentimiz ana shu misolda butun dunyo O‘zbekistonning olijanob va saxovatli xalqining ezgu fazilatlaridan xabardor bo‘lganini ta’kidlab o‘tdilar. Davlat rahbarining so‘zlariga ko‘ra, voqea bejiz sodir bo‘lmagan. Bugungi kunda mamlakatimizda dunyoning 130 dan ortiq millati vakillari bir oiladek ahil-inoq, do‘stlik va ahillikda istiqomat qilayotganini ta’kidladi. – O‘zbekiston poytaxti markazida barpo etilgan ushbu majmua xalqimizda chuqur ildiz otgan bag‘rikenglik va o‘zaro hamjihatlik, saxovat va mehr-oqibat an’analarining jonli timsoliga aylanishiga ishonaman”, – dedi davlatimiz rahbari. Ushbu bronza polimorf yodgorlik oila hayotining bir lahzasini aks ettiradi. 

Charchagan temirchi, oila boshlig‘i ishdan qaytib, ayolini qo‘lida kichkina bolasi va shovqin solayotgan bolalar bilan gilam ustida o‘tirganini ko‘radi. Oldinda asosiy temirchilik uskunasi bo‘lgan bosqon tasvirlangan. Bu Shoahmad Shomaxmudovning nafaqat mehnat quroli, balki sovet xalqining matonati, qat’iyati, g‘alabaga ishonchining ramzi ham edi. Yillar o‘tadi, lekin bu ikki sodda inson – temirchi Shoahmad ota va uning rafiqasi Bahri aya hamisha farzandlari qurshovida bo‘lib, ularga mehr, yorug‘lik, hayot quvonchini baxsh etadi. Bugun maydon obodonlashtirilgan va ko‘rkam bo‘lib, o‘rindiqlar, gulzorlar, favvoralar va yorug‘ chiroqlar o‘rnatilgan. Maydon markazida balandligi 60 metr bo‘lgan bayroq ustuni o‘rnatilgan bo‘lib, uning ustida 6x9 metr o‘lchamdagi O‘zbekiston bayrog‘i hilpirab turadi. Yodgorlik ortida Xalqlar do‘stligi saroyining katta va mahobatli binosi joylashgan. Uning qurilishi 1980-yilda boshlanib, 1983-yilda qurib bitkazilgan (meʼmor E. Rozanov). Binoning o‘zi to‘liq himoya oynasi bilan qoplangan, ustki qismi esa organ trubasini eslatuvchi beton kungurali panjara bilan bezatilgan. Binoda mustahkam naqshli ravoq mavjud. Asosiy devorga baland va keng eshiklar ko‘rk bag‘ishlab turibdi. Binoning bezaklarida “G‘ozg‘on” va “Nurota” marmarlari, chig‘anoq toshlar, granit, oltin ishlatilgan.

Foyeda “Xalqlar do‘stligi”, “Bayram”, “Gullar o‘lkasi” (usta A. Buxorboyev) mavzularida tabiiy toshdan Florensiya mozaikasi texnikasida tayyorlangan 3 ta panno e’tiborni tortadi. Yon foye keramik panellar bilan bezatilgan - “Bahor” va “Kuz”. Saroy ichida kulol Aleksandr Kedrinning ulkan sopol devorlari alohida hissiy rol o‘ynaydi. Yaltiroq to‘q firuzarang koshinlar, yorqin bezak kabi, barchani binoga jalb qiladi. Tomoshabinlar zali amfiteatr ko‘rinishida qurilgan va 4100 o‘ringa mo‘ljallangan. Zalning yon devorlarining nishab shakli yaxshi ko‘rinish, akustika va kerakli o‘zgarishlarni ta’minlaydi. Zal kinoteatrning tovush tizimi va maxsus texnik aloqa tizimi bilan jihozlangan. Sahna Buxorodagi zardo‘z tikuvchilar tomonidan qo‘lda tikilgan qip-qizil baxmal pardalar bilan bezatilgan. Saroyda konsertlar, festivallar va konferensiyalar o‘tkaziladi. Shuningdek, 3 ta konferensiya zallari mavjud. Bino juda muhtasham ko‘rinadi, ayniqsa tunda barcha chiroqlar yoqilgan bo‘lsa. Foye Chexiya fabrikalarida ishlab chiqarilgan uzum dastalari shaklidagi qandillar bilan bezatilgan. Kichikroq qandillar koridorlarni va kichik zallarni bezatadi. Tomosha zalining yoritilishi milliy cholg‘u asbobi – karnayni eslatuvchi yirik quvurlar ko‘rinishida ishlangan. Zamonaviy me’morchilikning yutuqlaridan biri bo‘lgan O‘zbekiston banklari assotsiatsiyasi “Xalqlar do‘stligi” maydoni yonida joylashgan. Shisha samolyotlar va kosmik kemani eslatuvchi siluet bilan bezatilgan, gumbazsimon qoplamali bu zamonaviy ko‘p qavatli bino Toshkent va Yugoslaviya quruvchilari tomonidan qurilgan. Bu ajoyib, go‘zal maydondan shaharning ta’sirli panoramasi ochiladi. Hududning atrofida ko‘p qavatli uylar, jumladan, turar-joy va ofis binolari joylashgan.

Izoh qoldirish

Fikr qoldirish uchun siz ijtimoiy tarmoqlar orqali kirishingiz kerak:


Tizimga kirish orqali siz qayta ishlashga rozilik bildirasiz Shaxsiy malumot