Abadiy megapolisning madaniy evolyutsiyasiga nazar

Toshkent - O‘zbekistonning poytaxti va mamlakatning madaniy markazi bo‘lib, u Tyan-Shan tog‘lari etagida joylashgan va 2000 yillik boy tarixi bilan mashhurdir. Miloddan avvalgi II asrda ilk bor tilga olingan bu qadimiy shahar Xitoy va O‘rta yer dengizi mintaqasini bog‘lovchi Buyuk Ipak yo‘lidagi muhim tugun vazifasini o‘tagan.

Chochtepa va Shoshtepa kabi turli nomlar bilan atalgan Toshkent ko‘plab davrlar va istilolarning guvohiga aylangan. Bu hududlar turk xoqonligi, arab xalifaligi, keyinchalik qoraxoniylar va qoraxitoylar hukmronligi ostida bo‘lgan. XIV asrda Amir Temur rahnamoligida shahar ulkan Temuriylar saltanatining strategik qal’asiga aylandi.

XVI asrdan boshlab Toshkent Buxoro amirligi tarkibiga, XIX asr boshlarida esa Qo‘qon xonligi tasarrufiga o‘tdi. Sovet Ittifoqi davrida, 1966-yilda bu yerda 7,5 ballik halokatli zilzila yuz berib, Toshkentni vayronaga aylantirdi. Butun SSSRdan kelgan me’morlar va muhandislarning fidokorona mehnati tufayli shahar atigi uch yil ichida qayta tiklandi. Bunyodkorlik ishlari natijasida Toshkent eski va yangi qismlarga ajralib, ularning har biri o‘ziga xos muhit va qiyofasini saqlab qolishga muvaffaq bo‘ldi.

O‘zbekiston 1991-yil 31-avgustda mustaqillikka erishgach, Toshkent respublika poytaxti deb e’lon qilindi. Bugungi kunda Toshkent yam-yashil shahar qiyofasini kasb etib, zamonaviy binolar va me’moriy yodgorliklar mamlakatning jadal rivojlanishini aks ettirmoqda. Zamonaviy Toshkent infratuzilma jihatidan ham faol taraqqiy etmoqda. Metro tarmog‘ining kengayishi, avtobus yo‘nalishlarining yangilanishi va markaziy ko‘chalarning qayta qurilishi shahar hayoti sifatini yaxshilashga va shaharda harakatlanishni osonlashtirishga xizmat qilmoqda. Shaharning zamonaviylashuvi bilan bir qatorda tarixiy yodgorliklarning ta’mirlanishi ham madaniy merosga bo‘lgan hurmatni ifodalaydi.

Bugungi kunda quyoshli yurtimiz poytaxti an’anaviy me’morchilik unsurlarini innovatsion loyihalar va zamonaviy qulayliklar bilan uyg‘unlashtirgan, jadal sur’atlar bilan rivojlanayotgan megapolisga aylandi. Toshkent bo‘ylab sayohat har qanday sayyohni shaharning boy tarixi qa’riga chorlaydi.

Toshkent arxitekturasi

Toshkent qadimiylik va zamonaviylikning ajoyib uyg‘unligini namoyon etadi. Eski shahar hududida mintaqaning chuqur an’analari va boy madaniy rang-barangligini aks ettiruvchi noyob me’moriy yodgorliklar saqlanib qolgan. Tor ko‘chalar va jonli bozorlar qurshovida joylashgan bu inshootlar maftunkor muhit yaratib, asrlar davomida shakllangan an’analarga cho‘mdiradi. Bunga qarama-qarshi o‘laroq, zamonaviy Toshkent o‘zining baland binolari, zamonaviy biznes markazlari va rivojlangan infratuzilmasi bilan hayratda qoldiradi. Bular mustaqillikka erishgandan so‘ng jadal sur’atlarda rivojlana boshlagan. Yangi texnologiyalar va me’moriy yechimlarning tez o‘sishi shaharning tarixiy meros bilan yaqqol farq qiluvchi innovatsiya va taraqqiyotga intilishini ko‘rsatib turibdi.

Eski shahar

Eski Toshkent XIX asr oxiriga oid turar-joy binolaridan tashkil topgan. Qadimiy Toshkentdan ko‘plab tarixiy binolar, masjidlar va maqbaralar saqlanib qolgan. Shaharning bu qismi tor ko‘chalar, past paxsa devorli uylar, qadimiy masjid va madrasalardan iborat labirintni namoyon etadi. Toshkent boy savdogarlar va hunarmandlar shahri bo‘lgani sababli, yirik me’moriy inshootlar asosan karvonsaroylar, masjidlar va maqbaralar qurilishi hamda bezatilishi bilan bog‘liq bo‘lgan. Eski shaharning asosiy bozor maydoni - Chorsu IX asrda paydo bo‘lgan, savdo yo‘llari barcha darvozalardan Chorsuga kelib tutashgan va savdo ko‘chalariga aylangan. Bu maydon ham transport yo‘li, ham savdo markazi vazifasini bajargan. VI asrda bu yerda Toshkentning eng mashhur joylaridan biri - Ko‘kaldosh madrasasi qurilgan. U o‘rta asrlarda ta’lim va ilm-fanning muhim markaziga aylanib, talabalarga islom va boshqa ta’limotlarni o‘rgatgan. Shaharning saqlanib qolgan me’moriy yodgorliklarining aksariyati bir-biriga yaqin joylashgan. Bir kunlik sayr davomida Shayxontohur va Xastimom diniy majmualari, Abdulqosim Eshon, Mo‘yi Muborak va Baroqxon madrasalari, shuningdek, Suzuk ota majmuasini ham ko‘rib chiqish mumkin.

Zamonaviy Toshkent

Mustaqillikka erishgandan so‘ng Toshkent O‘zbekiston poytaxtining qiyofasini tubdan o‘zgartirib yuborgan muhim o‘zgarishlarga guvoh bo‘ldi. Shaharni qayta qurish jarayonining asosiy yo‘nalishlaridan biri Tashkent Siti va Magik Siti kabi yirik loyihalar bo‘ldi. Tashkent Siti baland binolar va zamonaviy ofis maydonlariga ega bo‘lgan, moliyaviy va ishbilarmonlik faoliyatining markaziga aylangan ulkan biznes majmuasidir. Magik Siti esa o‘z navbatida ko‘ngilochar park, turli do‘konlar va ovqatlanish maskanlarini o‘z ichiga olgan zamonaviy hordiq chiqarish majmuasidir. Bu loyiha arxitektura dizaynidagi zamonaviy yo‘nalishlarni aks ettirib, dam olish va hordiq chiqarish uchun jozibali makon yaratadi hamda ko‘ngil ochish va qulayliklarning keng tanlovini taklif etadi. Yashil hududlar va jamoat joylarini barpo etish hamda obodonlashtirish shaharni yangilashning muhim qismi bo‘ldi. Botanika bog‘i, Ekopark va Yangi O‘zbekiston bog‘i shahar aholisi va mehmonlariga oilaviy dam olish va sayr qilish uchun qulay va shinam joylar taqdim etmoqda.

Izoh qoldirish

Fikr qoldirish uchun siz ijtimoiy tarmoqlar orqali kirishingiz kerak:


Tizimga kirish orqali siz qayta ishlashga rozilik bildirasiz Shaxsiy malumot