O‘zbekiston ipak gilamlarning hashamati

Ipak gilamlarini to‘qishning asosiy markazlari Farg‘ona viloyatining qadimiy Marg‘ilon shahri va muhtasham Buxoro sanaladi.

Ipak iplarini olish uchun tutning ipak qurtlari yetishtiriladi. Erkak bilan juftlashganidan so‘ng, urg‘ochisi tuxum qo‘yadi, ularning soni 800 donagacha yetishi mumkin. Keyin u o‘ladi va bir hafta o‘tgach, tuxumlardan ipak qurtlari chiqib, ularni tut barglari solingan maxsus idishlarga joylashtirishadi. 30 kun davomida ipak qurtlari ishtiyoq bilan barglarni yutadi va 3 sm.gacha o‘sadi. Faol va yaxshi oziqlangan hayotining oxiriga kelib, ipak qurtlari ovqatlanishni to‘xtatib, pilla o‘raydi. Buning uchun ular havo bilan to‘qnashganda qattiqlashadigan maxsus moddani ajratadi. Shunday  qilib, ipak qurti asta-sekin o‘zi atrofida aylana boshlaydi va shu bilan yaxlit pillani hosil qiladi.

Ipak qurtining g‘umbagi pillaga shikast yetkazmasligi uchun ular issiq suvga joylashtiriladi, u yerda ular o‘ladi. Keyin pilladan o‘lik g'umbaklar chiqarib olinadi va pilla yana issiq suvda qaynatiladi. Pilla asta-sekin chuvatib tortiladi va maxsus g‘altakka o'raladi. Bitta pillaning ipi uzunligi 1 kilometrga yetadi. U yumshoq va qordek oppoq bo‘lishi uchun unga yana termik ishlov beriladi.

Yoyib bo‘lmaydigan hamma pilla allaqachon qo‘lda ajratilgan va tutamlarga birlashtirilgan bo‘lib, keyinchalik gilam ishlab chiqarish uchun katta g‘altaklarga o‘raladi. Gilam to‘qish juda murakkab va ancha sekin kechadigan jarayondir. Tugunlarning o‘lchami va soniga qarab, bitta gilam bir yildan uch yilgacha tayyorlanishi mumkin. Avval dizayner to‘quvchi uchun o‘ziga xos "yo‘l xaritasi"ni yaratgan holda rasmni o‘ylaydi va ishlab chiqadi. Odatda, har bir bezak va naqsh o‘zining ahamiyati va muqaddas ma’nosiga ega bo‘ladi.

Ipak iplari faqat urug‘lardan va o‘simliklardan tayyorlangan tabiiy bo‘yoq moddalardan foydalangan holda bo‘yaladi. Iplar va yarim mahsulotlar gilam to‘quvchilarining qo‘liga tushadi, ular esa oddiy qiya dastgohda qo‘l bilan unumli to‘qishni boshlaydilar. Hunarmand 1 santimetr gilamni bir kunda to‘qishga ulguradi.

Shunday qilib, milliy hunarmandchilik an’analaridan foydalangan holda, o‘zining rang-barangligi, yorqin naqshlari va hayratlanarli chidamliligi bilan ajralib turadigan yuqori sifatli mahsulot tayyor bo‘ladi. O‘zbek ipagining butun go‘zalligini anglash uchun bunday gilamga albatta qo‘l urish lozim!

Izoh qoldirish

Fikr qoldirish uchun siz ijtimoiy tarmoqlar orqali kirishingiz kerak:


Tizimga kirish orqali siz qayta ishlashga rozilik bildirasiz Shaxsiy malumot