Uzundara – eramizdan avvalgi 3-4-asrlarga oid eng qadimiy qalʼa boʻlib, uning xarobalari Surxondaryo viloyati hududidan (Darbant yaqinida) Rossiya Fanlar akademiyasi Arxeologiya instituti va O‘zbekiston Fanlar akademiyasi San’atshunoslik instituti qoʻshma ekspeditsiyasi tomonidan topilgan.
Uzundara chegara qal’asi qadimgi Baqtriya dehqonchilik vohalarining shimoliy chegaralarini ko‘chmanchilar bosqinlaridan himoya qilishning keng tizimidagi asosiy strategik markaz edi.Boysun togʻ etaklarida 1700 metrdan ortiq balandlikda joylashgan toshli qalʼa qoʻsh qalʼa devori koʻrinishidagi kuchli istehkomlarga ega boʻlib, 13 ta minora va tashqi devorlarining uzunligi 1 kilometrgacha boʻlgan qismlari bilan mustahkamlangan. Qal’a Uzundara daralari va Qoraqamar trakti o‘rtasida joylashgan bo‘lib, vodiyga tog‘ dovonini to‘sib qo‘ygan.
Qal’a qurilishida qo‘llanilgan materiallarning sifati tufayli tosh va loydan yasalgan devorlar 2000 yildan oshiq vaqt o‘tgach, deyarli o‘zining asl qiyofasini saqlab qolgan va bugungi kungacha 5 metr balandlikda qad ko‘tarib turibdi.
Tog‘ qal’asi ikkita yerto‘laga ega bo‘lib, uning tubi dastlab qo‘rg‘oshin plitalari bilan qoplangan.Qal’aning tashqarisida savdo maydoni bo‘lib, u erda mahalliy aholi garnizon askarlari uchun kerakli buyumlar olib kelishgan.
Arxeologik tadqiqotlar natijasida olimlar Baqtriya davlatining shimoliy chegaralarining joylashishini aniqlay oldilar. Ekspeditsiya davomida topilgan asosiy topilmalar orasida Iskandar Zulqarnayn, Antiox I va Diodotdan Gelioklgacha bo‘lgan Yunon-Baqtriya podsholigining barcha hukmdorlari tasviri tushirilgan ellinistik davrga oid noyob tangalar bor.
Shuningdek, olimlar ko‘p sonli kamon o‘qlari va o‘q uchlarini topdilar, bu esa yirik janglar, xususan, qal’aning sharqiy tomonida o‘tganligini tasdiqlaydi va qal’ani yorib o‘tish imkoniyatini aniq ko‘rsatadi.
Qal’a qariyb 150 yil mavjud bo‘lib, mil.av 171-166-yillarda so‘nggi yunon-baqtriya podsholaridan biri hukmronligi davrida saklar va yuejlarning ko‘chmanchi qabilalari qo‘shinlarining bosqini natijasida vayron bo‘lgan.
Ish vaqti: 9:00-18:00, Du-Ju
Savollar uchun
Izoh